In mei legt elke vogel een ei… maar niet op de Oosterweelwerf
Meer over
Grootschalige infrastructuurprojecten hebben niet alleen een invloed op de bewoners en de bedrijven in het projectgebied, maar ook op de natuur en de leefomgeving van dieren langs de snelweg. Via monitoring, risico-analyse en een zorgvuldige planning streven we naar een minimale impact van onze werken op de lokale fauna en flora.
Onze ambitie? Aantonen dat de Oosterweelwerken en een natuur in balans, perfect samen kunnen gaan. Op Linkeroever zijn we alvast op de goede weg. Jonas Rabaey, projectleider monitoring bij Lantis geeft een overzicht van de geleverde inspanningen.
Verzachten en compenseren
Als we de natuur verstoren, zijn we wettelijk verplicht om deze hinder te milderen of te compenseren. Daarom hebben we, lang voor de eerste schop in de grond ging, 2 natuurgebieden op Linkeroever heringericht.
Natuurgebied Het Rot kreeg een grote waterplas met twee eilandjes, kijkheuvels en nieuwe wandel- en fietspaden. Zo milderen we de eventuele verstoring in het nabijgelegen Blokkersdijk.
Natuurgebied Burchtse Weel werd ingericht als waardevol slikken- en schorrengebied ter compensatie voor de schade die we berokkenen aan de natuurrijke Scheldeoevers bij de aanleg van de Scheldetunnel.
Na de werken zullen we al onze werfzones opruimen, de tijdelijke infrastructuur afbreken en het projectgebied herbebossen. We planten heel wat inheemse bomen en struiken aan, waar mogelijk kiezen we voor spontane herbebossing. De boscompensatie vindt zowel binnen de projectgrenzen als op terreinen verder weg van Oosterweel plaats. Op die manier zullen we de 35 ha groen die tijdelijk verdwenen is door de werken ruimschoots compenseren.
Monitoring brengt fauna en flora in kaart
Bij de start van het project hebben we een uitgebreid monitoringsplan voor natuur opgesteld. Hiervoor deden we een beroep op experten van de Universiteit Antwerpen. Zij brachten alle natuurwaarden gedetailleerd in kaart: van amfibieën tot watervogels, van beschermde planten tot invasieve exoten.
Vervolgens hebben zij, na de start van de werken, de situatie gedurende 3 jaar opgevolgd. Zo konden we de grootte en de evolutie van de impact van de werken op de natuur meten. En het resultaat is positief want uit deze onafhankelijke studie blijkt dat de impact eerder gering is. Het grondwater ondervindt bijvoorbeeld geen impact en het aantal broedvogels in de natuurgebieden rondom de werfzone is stabiel gebleven. Naast natuur en ecologie monitoren we ook geluid, trillingen, lichtverstoring, grondwaterkwaliteit en -kwantiteit.
Nestkasten ophangen, zeldzame planten verplaatsen, werfplaatsen afschermen…
Wanneer een werf invloed heeft op de plaatselijke natuur, nemen we uitgebreide maatregelen. Zo werden in het Vlietbos - waar enkele rijen bomen gekapt werden voor de aanleg van de verbindingsweg - 498 wilde orchideeën (Grote Keverorchissen) uitgegraven en succesvol verplant. Omdat orchideeën beschermde planten zijn die een zeer specifieke leefomgeving nodig hebben, hebben we ook de grond meegenomen bij de verplanting.
In het Sint-Annabos werden 81 nestkasten opgehangen voor vogels en vleermuizen. Zij krijgen op die manier een alternatief voor het groen dat op Linkeroever tijdelijk verdwijnt.
Nabij Waaslandhaven-Oost plaatsten we amfibieschermen. Hier huist de rugstreeppad. We weten dat de rugstreeppad erg veel van zand houdt en via de schermen willen we voorkomen dat de beschermde dieren op onze werf terechtkomen. In het definitieve ontwerp voorzien we ook elke 500 m langs de E34 een poel om de migratie van deze padden naar de nabije natuurgebieden mogelijk te maken.
Een netwerk van 115 peilbuizen monitort de grondwaterstanden van Linkeroever en Zwijndrecht en signaleert tijdig ongewenste verlagingen van de grondwaterstand door de werkzaamheden. Zo kunnen we droogteschade in de natuurgebieden en in de ruime zone rondom het projectgebied voorkomen. Tijdens de uitvoering wordt er bovendien sterk ingezet op het gebruik van bouwtechnieken waarbij het opgepompte water terug in de bodem wordt geïnjecteerd.
Planning van de werken afstemmen op broedseizoen
We stemmen onze werkzaamheden af op het jaarlijkse broedseizoen. Tussen 15 maart en 15 juli mogen nesten, eieren en broedende vogels namelijk niet worden verstoord. We gaan dan bijvoorbeeld geen bomen kappen, houtopslag verwijderen of rietkragen maaien.
We willen ook vermijden dat vogels zich in het broedseizoen op de werf nestelen. Onze ecologen maken geregeld een rondgang langs de werven. Zij duiden alle plekken aan die gevoelig zijn voor het aantrekken van broedende vogels: waterpoelen, steile bermen, stukken rioolbuis… Eens de risicovolle plekken gelokaliseerd zijn, kunnen de werfleiders en arbeiders snel de nodige voorzorgsmaatregelen nemen om te vermijden dat de dieren zich hier zouden nestelen.
We creëren ook aantrekkelijke broedplaatsen buiten de werf. Enkele weken geleden werd een grondopslag nabij Het Rot, die op korte termijn niet gebruikt wordt, voorzien van een verticale wand. Zo vormt het een ideale broedplaats voor oeverzwaluwen en kunnen we hopelijk vermijden dat de vogels elders op de werf een geschikte nestplaats zoeken.
Nestelt zich toch een zwerm oeverzwaluwen in een steile berm of een bergeend in een achtergebleven rioolbuis op de werf? Dan rest ons niets anders dan de werken hier te staken en dit stukje werf af te sluiten tot het einde van de broedperiode.