Wat gaat er gebeuren met de meest vervuilde grond op de Oosterweelwerf? Volgt er een saneringstraject en wat houdt dat in?

In het najaar van 2022 zijn we gestart met het vrijwillig afvoeren van de meest vervuilde PFAS-grondstocks van onze werven Scheldetunnel en Linkeroever/Zwijndrecht naar zogenaamde centra voor grondreiniging. De afvoer gebeurt per schip en per vrachtwagen. Daar wordt de grond gereinigd en wordt de PFAS uit de grond gehaald. Zo halen we al heel wat vervuiling uit de regio weg. Zowel de transporten per schip, als per vrachtwagen worden afgedekt.

De bodemverontreiniging is ontstaan op het terrein van 3M. Dat betekent dat ook de saneringsplicht bij 3M ligt. De verdere realisatie van de Oosterweelverbinding wordt afgestemd op het ruimer saneringstraject van dit bedrijf. Dit saneringstraject heeft als doel de blootstelling met PFAS vanuit de bodem en het grondwater te verminderen. De focus ligt in eerste instantie op de gezondheidsrisico’s voor de omgeving.

Nieuw is dit saneringstraject van 3M niet. De eerste stappen dateren al van 2009 en hadden – met de toenmalige inzichten – vooral betrekking op het beheersen van de PFAS-verontreiniging in het grondwater zodat deze zich niet verder zou verspreiden naar de omgeving. Deze beheersmaatregelen zijn nog altijd van toepassing.

Sinds 2019 wordt met een verstrengd toetsingskader dit saneringstraject geactualiseerd, met als eerste stap de eerste fase van het beschrijvend bodemonderzoek. Hierbij worden in eerste instantie de gezondheidsrisico’s voor de omgeving in kaart gebracht. Dit beschrijvend bodemonderzoek werd door OVAM ontvangen op 10 februari 2022 en werd door OVAM conform verklaard op 7 april 2022.

De eerstvolgende stappen in dit saneringstraject krijgen concreet vorm: 3M engageert zich om de kernsanering op het eigen terrein te optimaliseren, het woon- en landbouwgebied rondom de bedrijfssite te saneren en daarnaast ook mee te werken aan de sanering van de Oosterweelgronden. Op deze manier wordt de verontreinigde grond van de Oosterweelwerken meegenomen in de sanering uit te voeren door 3M. Er wordt ook een plan van aanpak opgezet voor een sanering in een ruimere omgeving en op langere termijn.

Daarnaast wordt er onmiddellijk werk gemaakt van volgende acties, met een onmiddellijke impact op de omgeving. Ze zorgen voor een extra beperking van het risico op blootstelling:

In afwachting van grondige volgende stappen rond sanering, wordt het bedrijfsterrein van 3M zo snel mogelijk afgedekt met grind zodat verspreiding van het stof door verwaaiing wordt tegengegaan.
Er wordt meteen werk gemaakt om de continue grondwaterstroom van PFAS-houdend water naar de Palingbeek te onderbreken en op het terrein van 3M te houden.
De sanering van de Palingbeek wordt volledig uitgevoerd, in synergie met de werken aan de Oosterweelverbinding.

Lantis werkte mee aan het inpassen van de grondverzetswerken in het saneringstraject om zo tot een geïntegreerde aanpak voor Zwijndrecht en omgeving te komen. Dit gebeurde onder coördinatie van Karl Vrancken en in samenwerking met onder andere OVAM, 3M, de gemeente Zwijndrecht en andere stakeholders. Lantis zal haar werkzaamheden verder monitoren en hierover regelmatig en transparant communiceren met omwonenden en de betrokken Vlaamse administraties.