Bye Bye Viaduct Hallo Bypass

Op vrijdag 24 maart diende Lantis de omgevingsvergunning in om de Bypass te bouwen. De Bypass is de tijdelijke snelweg die langs het viaduct van Merksem zal verschijnen. Met de vergunningsaanvraag komt het einde van het viaduct nu écht in zicht. Over twee jaar start de afbraak van dit bekende stuk Antwerpse Ring, dat een betonnen breuk vormt tussen twee stadsdelen. In de plaats van het viaduct komt een verdiepte en overkapte snelweg. Drie Ringparken zullen de verbinding in Antwerpen-Noord compleet maken. 

Op de foto: Marc Fransen - Linda Mathys - Luc Hellemans - Kristin Lenaers

"De nieuwe toekomst voor Antwerpen komt met rasse schreden dichterbij", zegt Lydia Peeters, Vlaams Minister van Mobiliteit en Openbare Werken. "Het betonnen viaduct wordt vanaf 2025 vervangen door een sleuf in de grond zodat de auto’s op termijn uit het zicht zullen verdwijnen. De ruimte die vrijkomt geven we terug aan de bewoners, zodat zij kunnen genieten van rust, meer groen en een schonere lucht." 

Vooraleer de aannemer kan starten met de afbraak van het viaduct, moet er eerst een tijdelijke snelweg gebouwd worden die het verkeer zal opvangen. Die tijdelijke snelweg gaat door het leven als de Bypass. "Een bypass is in medisch jargon een omleidingsoperatie. De vergelijking met hetgeen wij zullen doen, moet niet ver gezocht worden", zegt Luc Hellemans, CEO bij Lantis. "De Bypass is een belangrijke minder hinder maatregel die ervoor moet zorgen dat Antwerpen bereikbaar blijft tijdens de afbraakwerken van het viaduct." 

Hallo Bypass 

Als alles goed gaat, start de aannemer nog dit najaar met de bouw van de Bypass. "Vorige week hebben we de vergunning ingediend. Nu is het wachten tot ons dossier volledig wordt verklaard. Daarna loopt het openbaar onderzoek. Zonder onvoorziene omstandigheden verwachten we de vergunning in de loop van de zomervakantie", schetst Luc Hellemans de tijdslijn van het project. 

De Bypass is door de aannemer opgesplitst in twee delen, een noordelijk en een oostelijk gedeelte. Bypass Noord loopt van de Jozef Masurebrug tot aan het Sportpaleis, Bypass Oost loopt van het Sportpaleis tot aan Antwerpen-Oost. De vergunning voor het oostelijk gedeelte wordt dit najaar ingediend. De Bypass zal bestaan uit 2 x 3 rijstroken. Waar er voldoende plaats is, wordt de Bypass volledig naast het viaduct gebouwd. Waar er onvoldoende plaats is, zoals bijvoorbeeld ter hoogte van het Sportpaleis, zal een deel van de Bypass bestaan uit de helft van het bestaande viaduct. Aangezien de Bypass ook dichterbij sommige woonwijken komt te liggen, zal hij worden uitgerust met geluidsschermen en een stil wegdek. De snelheid op de Bypass zal op 70 km/uur worden gelegd. 

"We beseffen goed dat deze minder hinder-maatregel voor het verkeer een belangrijke impact heeft op wie vandaag vlak langs de snelweg woont. Daarom investeren we in geluiddempende maatregelen die ervoor zorgen dat de situatie mét de Bypass niet erger is dan de situatie zoals ze vandaag is", duidt Luc Hellemans. Daarnaast zal Lantis de situatie monitoren zodat er kan ingegrepen worden indien nodig. "We voorzien ook informatie op maat, in de vorm van huis-aan-huis brochures en informatiesessies zodat de bewoners in elke fase van het project weten waar ze aan toe zijn." 

Bekijk hier de video over de bouw van de Bypass

Van 4+4 naar 3+3 en een modal shift 

Het huidige viaduct telt 2 x 4 rijstroken, op de Bypass worden dat er 2 x 3. De vraag die dan automatisch volgt is: "hoeveel langer zal ik in de file staan?". 

"We begrijpen die bezorgdheden. Aan de vergunning voor de Bypass is een milieueffectrapportage, een zogeheten MER-studie voorafgegaan, waarin onder meer alle mobiliteitseffecten zijn doorgerekend. Daaruit blijkt dat de extra verliestijd op alle verkeersassen in de situatie met 2 x 3 rijstroken beperkt blijft", zegt Luc Hellemans. Dat komt onder meer omdat de snelheid verlaagd wordt tot 70 km/uur, maar ook omdat de drukke weefbeweging tussen E313-R1-afrit Schijnpoort eruit wordt gehaald. "Die weefbeweging zorgt vandaag voor hinder. Voertuigen wisselen daar van rijstrook, hinderen elkaar, minderen snelheid – door die beweging eruit te halen creëer je extra capaciteit waardoor 3 rijstroken in elke richting een haalbaar scenario wordt", aldus Hellemans. De weefbeweging halen we eruit dankzij de aanleg van een ‘dive-under’. Verkeer op de R1 naar afrit Deurne zal via de dive-under onder het verkeer vanuit de E313 (rijrichting Nederland) doorgaan. Zo halen we twee verkeersstromen uit elkaar. 

Voor de automobilisten met Antwerpen als bestemming, werd/wordt er bovendien een gamma aan maatregelen uitgewerkt zodat ze tijdens de werken een comfortabel alternatief hebben voor de wagen. "Anderhalf jaar geleden hebben we drie Park and Rides geopend aan de rand van de stad. Daarmee halen we vandaag al ruim 1.300 wagens van de weg. Dat aantal willen we de komende maanden verder opkrikken", zegt Bart Van Camp, directeur Omgeving bij Lantis. "Sinds eind vorig jaar beschikken de 32 gemeenten van de Vervoerregio Antwerpen over het elektrisch deelfietsensysteem van Donkey Republic. Dankzij deze fietsen zijn afstanden van 10 tot 15 km geen excuus meer om de auto naar Antwerpen te nemen", aldus Van Camp. 

Daarnaast investeert Lantis flink in fietsinfrastructuur, zoals in de Koningin Astridlaan in Kapellen die eind mei zal zijn omgetoverd tot een fietsstraat. Fietsers kunnen op die manier veilig en snel het station van Kapellen bereiken of aansluiten op de fietssnelweg F14. Maar ook in Ekeren, Merksem, Borsbeek, Brasschaat en Wommelgem staan werken gepland, of werden ze reeds uitgevoerd. Ook de bouw van fietsenstallingen op Park and Rides in Massenhoven, Wommelgem, Zoersel en Stabroek staan op het investeringslijstje van Lantis. Een volledig overzicht van alle werken en investeringen vind je via oosterweelverbinding.be/vlotdoordewerken . 

Bye bye Viaduct 

De bouw van de Bypass betekent ook het einde van het 1,7 km lange viaduct van Merksem. Vanaf 2025 zal deze brug, die in 1970 werd geopend voor het verkeer, stelselmatig worden afgebroken. "We willen de Antwerpenaar nu al laten wennen aan dat idee, dat misschien voor velen nog een onbekend aspect van de Oosterweelverbinding is", vertelt Bart Van Camp. 

De komende maanden volgt er een Bye Bye campagne waarin (minder) bekende Antwerpenaren vertellen waarom ze het viaduct met veel plezier uitwuiven. Meer info is te vinden op www.byebyeviaduct.be.